Ustalenie miejsca pobytu dziecka – co daje i dlaczego jest ważne?
Najczęściej przy rozwodzie pary, która posiada potomstwo (ale również w innych sytuacjach) niezbędne jest ustalenie miejsca pobytu dziecka. Podstawa prawna, czyli przepisy kodeksu cywilnego, mówi o tym, że dana osoba może mieć tylko jedno miejsce zamieszkania – to lokalizacja, w której przebywa się z zamiarem pobytu stałego. Dotyczy to również małoletnich. Problem pojawia się, gdy rodzice zamieszkują w różnych miejscach. Co dzieje się w takiej sytuacji? Czy można ubiegać się o ustalenie miejsca pobytu dziecka przed rozwodem? Dlaczego jest to konieczne i jakie konsekwencje ze sobą niesie? O tych i o innych aspektach ustalenia miejsca pobytu dziecka w poniższym artykule.
Wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka – kiedy jest potrzebny?
Ustalenie miejsca pobytu dziecka jest konieczne w sytuacji, w której rodzice się rozwodzą – jest to oczywiste. Natomiast istnieją jeszcze inne okoliczności, w których trzeba to zrobić:
- przebywanie rodziców w separacji z oddzielnym zamieszkiwaniem,
- w sytuacji, w której małżeństwo nadal trwa, ale mąż i żona zamieszkują osobno,
- w przypadku rozpadu związku o charakterze konkubinatu.
Warto również wiedzieć, że gdy dziecko osiąga wiek 13 lat, wówczas może już samodzielnie decydować o sobie w trakcie trwania czynności procesowych jego dotyczących. Oznacza to, że nie tylko decyduje o chęci udziału w postępowaniu, ale również może zadecydować, z którym rodzicem zamieszka po rozwodzie.
Ustalenie miejsca pobytu dziecka – argumenty
Konieczność ustalenia miejsca pobytu dziecka wynika wprost z przepisów kodeksu cywilnego przywołanego we wstępie do tego artykułu, natomiast jest niezwykle istotne ze względów formalnych i z uwagi na bezpieczeństwo małoletniego.
Aby sąd ustalił miejsce pobytu dziecka przy matce lub przy ojcu, muszą zajść okoliczności, w świetle których decyzja ta będzie uzasadniona. Co do zasady, dziecko pozostaje przy tym z rodziców, który otrzymał pełnię władz rodzicielskich. Jeśli po rozwodzie oboje rodziców zachowuje prawa rodzicielskie, wówczas decyzja o miejscu pobytu dziecka zapada zgodnie z tym, u którego rodzica dziecko przebywa częściej.
Jeśli potrzebujesz więcej informacji o samym wniosku o ustalenie miejsca pobytu dziecka (czyli o formalnościach prowadzących do uzyskania takiej decyzji), zajrzyj do artykułu „Wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka – co musi zawierać i jak go napisać”. O odebraniu praw rodzicielskich i konsekwencjach takiego postanowienia sądu, więcej informacji jest w tekście „Odebranie praw rodzicielskich – przebieg postępowania krok po kroku”.
Jak już zostało to wspomniane, w ustaleniu miejsca pobytu dziecka chodzi również o jego bezpieczeństwo. Taka informacja jest istotna choćby dla innych członków rodziny, dla organów kontrolujących (kurator – jeśli rodzina takowego posiada) czy dla szkoły. Jest to również ważne w skrajnych sytuacjach – takich jak bezprawne przetrzymywanie dziecka przez rodzica, przy którym nie zostało ustalone miejsce zamieszkania dziecka (co jest argumentem podczas – chociażby – interwencji policji).
Zabezpieczenie miejsca pobytu dziecka
Nieco inną sytuacją jest moment, w którym rodzic składa wniosek o zabezpieczenie miejsca pobytu dziecka na czas rozwodu lub w czasie innych okoliczności. Co to oznacza?
W praktyce sprowadza się to do zapewnienia dziecku bezpieczeństwa w przypadku spraw rozwodowych, w których zachodzi przypuszczenie, że pozostanie z jednym z rodziców mogłoby negatywnie wpłynąć na zdrowie i życie małoletniego. Udzielenie zabezpieczenia poprzez ustalenie miejsca pobytu dziecka może rozegrać się jeszcze przed rozwodem, przy czym osoba składająca wniosek o takie zabezpieczenie musi udowodnić jego zasadność. Dodatkowo rozwiązanie to stosuje się również w sytuacji, w której zachodzi podejrzenie, że brak zabezpieczenia miejsca pobytu dziecka mógłby wpływać na łamanie postanowień sądu lub na nieosiągnięcie celu wydania wyroku (przykładowo zabezpieczenie takie może być zastosowane po wydaniu decyzji o zakazie zbliżania się jednego z rodziców do dziecka). Rodzic, który nie zgadza się z decyzją, może złożyć zażalenie na postanowienie o zabezpieczeniu miejsca pobytu dziecka.