Pozew o zaprzeczenie ojcostwa – kto, kiedy, gdzie może go złożyć
Zaprzeczenie ojcostwa polega na udowodnieniu przed sądem, że mężczyzna – będący w świetle prawa domniemanym ojcem dziecka, nie jest w rzeczywistości jego biologicznym rodzicem. Procedurę wszczyna się złożeniem pozwu o zaprzeczenie ojcostwa. Jak go napisać? Gdzie i kiedy składa się pozew o zaprzeczenie ojcostwa oraz kto może wystąpić z takim powództwem?
Kwestie domniemania ojcostwa i powództwa o zaprzeczenie ojcostwa reguluje w polskim prawie Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Art. 62. mówi o tym, że jeśli dziecko przyszło na świat w trakcie trwania małżeństwa (lub przed upływem 300 dni od jego zakończenia albo od orzeczenia separacji), domniemywa się, że ojcem jest mąż matki. Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem ww. 300 dni, ale już po zawarciu przez matkę kolejnego małżeństwa, przyjmuje się (z nielicznymi wyjątkami), że ojcem dziecka jest drugi mąż. Domniemania te mogą zostać obalone wyłącznie na drodze sądowej – na skutek rozpatrzenia pozwu o zaprzeczenie ojcostwa. Nie wystarczają w takiej sytuacji nawet zgodne oświadczenia stron.
Art. 62. § 1. Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji. § 2. Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża. Domniemanie to nie dotyczy przypadku, gdy dziecko urodziło się w następstwie procedury medycznie wspomaganej prokreacji, na którą wyraził zgodę pierwszy mąż matki. § 3. Domniemania powyższe mogą być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa.
Kto może złożyć pozew o zaprzeczenie ojcostwa
Pozew o zaprzeczenie ojcostwa może złożyć matka dziecka lub jego domniemany ojciec. Może to zrobić również dziecko, choć w tym przypadku warunkiem jest jego pełnoletniość. Nie ma natomiast takiego prawa mężczyzna starający się o uznanie ojcostwa, choć w niektórych przypadkach – gdy w grę wchodzi dobro dziecka i interes społeczny – może on zwrócić się w tej sprawie o pomoc do prokuratora.
Gdy wniosek o zaprzeczenie ojcostwa składa do sądu ojciec, formalnie pozywa on w tym momencie matkę i dziecko. Kiedy z takim powództwem występuje matka, stroną pozwaną jest domniemany ojciec i dziecko. Jeżeli ojcostwu zaprzecza samo dziecko, pozwanymi są rodzice, czyli matka i jej mąż.
Jak napisać pozew o zaprzeczenie ojcostwa
Powód bądź powódka żądająca zaprzeczenia ojcostwa musi we wniosku sądowym uzasadnić swoje roszczenie, przedstawiając w pozwie wszystkie okoliczności, które mogą wskazywać na to, że domniemany ojciec nie jest biologicznym ojcem dziecka. Mogą to być argumenty w postaci wykonanych wcześniej badań DNA, dokumenty medyczne zaświadczające o niepłodności lub inne dowody potwierdzające nieprawdopodobieństwo ojcostwa, jak choćby na przykład fizyczna nieobecność domniemanego ojca w miejscu i czasie, w którym dziecko mogło zostać poczęte (choroba i udokumentowany pobyt w szpitalu czy przebywanie w innym kraju).
Pozew o zaprzeczenie ojcostwa – wzór
Jak napisać pozew o zaprzeczenie ojcostwa? W dokumencie należy umieścić dane osobowe (imię, nazwisko, adres, PESEL) strony pozywającej i pozwanych, konkretne roszczenie, czyli to, o co się wnosi do sądu („o ustalenie, że X nie jest ojcem Y”) oraz uzasadnienie wniosku (o czym powyżej). Dołącza się także ewentualnie załączniki dowodowe. Wzór pozwu o zaprzeczenie ojcostwa często dostępny jest na stronach internetowych sądów.
Kiedy i gdzie złożyć wniosek o zaprzeczenie ojcostwa
Wniosek o zaprzeczenie ojcostwa składa się do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania strony pozwanej. Sprawą zajmuje się wydział rodzinny.
Pozew o zaprzeczenie ojcostwa – opłata
Obowiązująca opłata sądowa w przypadku takiego powództwa to obecnie 200 zł, które należy uiścić w momencie składania pozwu. A ile kosztuje sprawa o zaprzeczenie ojcostwa? Ostateczne koszty postępowania zależą od jego przebiegu. Jeśli sąd zleca na przykład wykonanie badań, ich koszt ponosi jedna ze stron w sprawie.
Pozew o zaprzeczenie ojcostwa – termin
Terminy złożenia pozwu są różne w zależności od tego, kto składa pozew i kiedy dowiedział się o tym, że są ku temu podstawy. Wyjątkiem jest tylko prokurator, którego nie ograniczają w tym względzie żadne terminy.
- Domniemany ojciec dziecka (mąż matki) może wnioskować o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu 12 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że dziecko może nie być jego. Nie może to jednak nastąpić później, niż do dnia osiągnięcia przez to dziecko pełnoletniości.
- Matka może wystąpić z powództwem o zaprzeczenie ojcostwa swojego męża w ciągu 12 miesięcy od chwili, w której dowiedziała się, że może on nie być biologicznym ojcem dziecka. Nie może się to jednak wydarzyć później niż do momentu osiągnięcia przez dziecko wieku pełnoletniego.
- Dziecko może złożyć pozew o zaprzeczenie ojcostwa po osiągnięciu pełnoletniości – w ciągu 12 miesięcy od momentu, w którym dowiedziało się, że domniemany ojciec może nie być jego rodzicem.
Uwaga! Nie można złożyć pozwu o zaprzeczenie ojcostwa jeszcze przed urodzeniem dziecka ani też po jego śmierci.
Jak długo trwa i czym skutkuje sprawa o zaprzeczenie ojcostwa
Czas trwania postępowania może być różny – zależnie od okoliczności. Sprawę znacznie przyspiesza zgodność stron i dołączenie do pozwu badań DNA. W takiej sytuacji już pierwszy termin posiedzenia sądu może być tym rozstrzygającym. Jeżeli strony nie są zgodne, sprawa może wydłużyć się nawet o kilka miesięcy.
Wyrok jest potwierdzeniem lub zaprzeczeniem ojcostwa. W tym drugim przypadku otwiera się przed biologicznym ojcem dziecka możliwość ustalenia ojcostwa, co wymaga osobnego wniosku i postępowania sądowego (powództwo o ustalenie ojcostwa).
Przeczytaj również, jak napisać uzasadnienie pozwu rozwodowego >>