Ze sprawą o ustalenie miejsca pobytu dziecka mamy do czynienia w przypadku rozwodu jego rodziców, ich formalnej bądź nieformalnej separacji albo rozpadu konkubinatu, jeśli nie są oni małżeństwem. Jeżeli matka i ojciec dziecka zamieszkujący osobno nie mogą dojść do porozumienia w kwestii tego, przy kim na stałe przebywa potomek, zakłada się sprawę o ustalenie miejsca pobytu dziecka, składając odpowiedni wniosek w sądzie. Jak to zrobić, kto może ją założyć, ile trwa taka sprawa i do czego to potrzebne?
Sprawa o ustalenie miejsca pobytu dziecka odbywa się w celu wyznaczenia przez sąd miejsca pobytu/zamieszkania małoletniego bądź małoletniej przy konkretnej osobie – jednym z rodziców lub innych opiekunów. Wyrok taki jest niezbędny między innymi do tego, aby strona pełniąca osobistą pieczę nad dzieckiem mogła wnioskować o zasądzenie alimentów.
Założenie sprawy o ustalenie miejsca pobytu dziecka wymaga złożenia do sądu rodzinnego (wydział rodzinny sądu rejonowego właściwego dla aktualnego miejsca zamieszkania dziecka) wniosku o ustalenie miejsca pobytu dziecka. Dokument taki musi spełniać wymogi pism procesowych i być odpowiednio sformułowany, bo to właśnie na jego podstawie podejmowana jest decyzja w sprawie. Należy w nim zawrzeć dane personalne wszystkich stron postępowania oraz przede wszystkim przekonującą argumentację i załączyć ewentualnie dokumentację, która ilustruje przedstawione we wniosku argumenty. Opłata do wniosku o ustalenie miejsca pobytu dziecka, którą należy wnieść przy składaniu dokumentu do sądu wynosi obecnie 100 zł.
Przeczytaj też Wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka – co musi zawierać i jak go napisać >>
Równocześnie z wnioskiem o ustalenie miejsca pobytu dziecka warto niekiedy złożyć też do tego samego sądu wniosek o zabezpieczenie miejsca pobytu/zamieszkania dziecka (na czas toczącej się sprawy o ustalenie miejsca pobytu). To środek zapobiegawczy stosowany w przypadku sytuacji konfliktowych, w których istnieje podejrzenie, że jedna ze stron postępowania mogłaby, nie czekając na wyrok sądu i nie uzgadniając tego z drugim rodzicem, samowolnie spowodować zmianę miejsca zamieszkania dziecka.
Stwórz wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka >>
Sprawę o ustalenie miejsca pobytu dziecka przy sobie może założyć matka lub ojciec, którzy nie zostali wcześniej pozbawieni przez sąd władzy rodzicielskiej, ale także inne osoby sprawujące rzeczywistą opiekę nad dzieckiem (na przykład babcia lub dziadek zajmujący się małoletnim czy małoletnią, której rodzice nie wypełniają należycie swoich rodzicielskich obowiązków). W niektórych przypadkach takie postępowanie wszczynane jest z urzędu.
Zależnie od stopnia skomplikowania sprawy o ustalenie miejsca pobytu dziecka, może ona trwać niekiedy nawet wiele miesięcy (mowa tu o pierwszej instancji). Sąd zapoznaje się z argumentacją zaprezentowaną w pozwie, bada sytuację rodzinną dziecka, czasami przesłuchuje świadków, często także zapoznaje z jego osobistą opinią (szczególnie – choć nie tylko wtedy, gdy nie jest ono ubezwłasnowolnione i ma skończone 13 lat). Aby podjąć najlepszą dla dobra dziecka decyzję sąd zasięga również opinii biegłych – na przykład psychologów dziecięcych.
Warto zaznaczyć w tym miejscu, że orzeczenie, który zapada w sprawie o ustalenie miejsca pobytu dziecka wcale nie musi obowiązywać aż do czasu osiągnięcia przez to dziecko pełnoletności. Zmieniające się okoliczności życiowe mogą bowiem sprawić, że za jakiś czas ponownie konieczne będzie sądowne ustalenie miejsca zamieszkania dziecka. Dość często zdarza się na przykład tak, że pierwotnie zamieszkujące przy matce dziecko chce zamieszkać z ojcem (lub odwrotnie). Wtedy ponownie wnioskuje się do sądu – tym razem w sprawie formalnej zmiany miejsca pobytu dziecka i ewentualnie uchylenie obowiązku alimentacyjnego i zasądzenie alimentów od drugiego rodzica.
Przeczytaj też Zmiana miejsca pobytu dziecka a alimenty >>