Rozwód, separacja czy rozpad nieformalnego związku i osobne miejsca zamieszkania partnerów – rodziców małoletniego dziecka, pociągają za sobą konieczność formalnego ustalenia miejsca pobytu tego dziecka. Ma to znaczenie między innymi dla realizacji obowiązku alimentacyjnego. Z reguły to świadczenie pieniężne płaci bowiem na rzecz potomka ten rodzic, u którego dziecko nie przebywa na stałe. Co się dzieje w przypadku zmiany miejsca pobytu dziecka? Alimenty automatycznie przejmuje drugi rodzic?
Rozważmy najczęstszą sytuację. Rodzice małoletniego dziecka, którym w równym stopniu przysługuje władza rodzicielska, zamieszkują osobno. To, gdzie zamieszka dziecko, może wynikać z ich wspólnych ustaleń lub z decyzji sądu, jeśli rodzice nie mogą dojść w tej kwestii do porozumienia i matka lub ojciec (albo oboje) zwróci się z wnioskiem o ustalenie miejsca pobytu dziecka. Zmiana miejsca zamieszkania dziecka, a także kwestia alimentów, wymagają następnych wniosków, ale po kolei…
Wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka – przy jednym bądź drugim rodzicu, składa się do sądu, aby sformalizować nową sytuację oraz by było jasne, pod czyją opieką przebywa na stałe małoletni lub małoletnia i które z rodziców może w związku z tym ewentualnie wystąpić o alimenty. Obowiązek alimentacyjny ciąży na obojgu, ale przyjmuje się, że rodzic, z którym mieszka dziecko, realizuje ten obowiązek poprzez osobiste starania o jego utrzymanie i wychowanie, dlatego o alimenty pozywa się zwykle drugiego rodzica. Przed tym jednak konieczny jest wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka, składany do sądu rejonowego (wydział rodzinny), który to wniosek musi spełniać wszystkie wymogi pism procesowych. Aby prawidłowo go zredagować i niczego istotnego nie pominąć, warto skorzystać z pomocy generatora tego typu dokumentów…
Stwórz wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka przy sobie >>
Czasami istnieje ryzyko, że jedno z rodziców nie czekając na decyzję sądu, może chcieć samodzielnie i w tajemnicy przed drugim rodzicem zdecydować o tym, gdzie dziecko ma mieszkać (zmiana miejsca zamieszkania dziecka bez zgody ojca/matki). Warto w takiej sytuacji profilaktycznie złożyć dodatkowo do sądu wniosek o zabezpieczenie miejsca pobytu dziecka na czas trwającego procesu, w którym właśnie ustala się to miejsce.
Niezależnie od pierwotnej decyzji sądu ustalającej miejsce pobytu/zamieszkania dziecka, może ono ulec zmianie – na przykład dlatego, że dziecko, które ma więcej niż 13 lat może chcieć wybrać, z którym z rodziców woli mieszkać lub wpłyną na to jakieś inne okoliczności. W takiej sytuacji również należy złożyć do właściwego sądu rodzinnego stosowny wniosek – o zmianę miejsca pobytu dziecka.
Zmiana miejsca zamieszkania dziecka wiąże się z możliwością/koniecznością zmiany postanowień dotyczących obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka. Jeżeli dotychczas małoletnie dziecko było na przykład przy matce, a ojciec płacił na nie alimenty, po zmianie miejsca pobytu dziecka alimenty może płacić matka. Nie dzieje się to jednak automatycznie w momencie zamieszkania dziecka z ojcem. Nie można alimentów po prostu przestać płacić, mimo że sprawuje się już osobistą pieczę nad dzieckiem. Trzeba w tej sytuacji zainicjować kolejne postępowania sądowe – wystąpić z powództwem o uchylenie obowiązku alimentacyjnego oraz z wnioskiem o zasądzenie alimentów – w tym przypadku od matki. Można to zawrzeć w jednym pozwie, przyspieszając w ten sposób nieco bieg całej sprawy.
Zobacz, jak przygotować pozew o alimenty oraz w jakich sytuacjach alimenty na dziecko się należą >>
Zmiana miejsca pobytu dziecka to niestety nie zawsze przeprowadzka od matki do ojca czy odwrotnie. Zdarza się, że dziecko trafia do placówki opiekuńczo-wychowawczej. Co wtedy z alimentami? Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego mówią, że obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie ustaje w takiej sytuacji. Świadczenia pieniężne zasądzone na dziecko muszą być uiszczane, a zarządza nimi osoba wskazana w wyroku alimentacyjnym przez sąd.